Biscotti di Mandorla ofwel Pasticcini di Mandorla

Waarom onze biscotti di mandorla eigenlijk geen biscotti is en sommige koekjes koninklijker zijn dan andere.

Va bene, laat ik maar gelijk met de deur in huis vallen; “Dritto al punto!” zou men in Italië zeggen. Als je aan Italiaanse biscotti denkt, denk je waarschijnlijk aan de welbekende harde cantuccini of amaretti. Koekjes waarvan elke regio in Italië zijn eigen variant heeft en die je dipt in een warme drank zoals koffie, thee, warme (chocolade)melk of zelfs in de plaatselijke dessert wijn, zoals de vino Santo, om ze zachter te maken.

De biscotti di mandorla waar wij het over hebben staat daar, al hebben ze de zelfde oorsprong, mijlen ver vandaan. De biscotti di mandorla is een heerlijk zacht koekje, met een dun knapperig laagje, gemaakt van amandelspijs. Het verschil tussen de harde biscotti en onze zachte koekjes leggen we hieronder uit.

De traditionele biscotti werd door de romeinen meegebracht op lange reizen, omdat de droge biscuit erg lang bewaard kon blijven zonder bederf. Een beetje zoals bij ons het beschuit, maar dan met de Italiaanse schwung, want bij hen staat genieten bovenaan, ook als het om iets functioneels gaat. De koekjes bevatten dan ook vaak gedroogde vruchten en chocolade. Om een langere houdbaarheid te kunnen bereiken werd er een groot vruchtenbrood op basis van amandelmeel gebakken welke in repen werd gesneden en daarna voor de tweede maal (bis) gebakken (cotti).

Vandaag de dag wordt, buiten Italië, het woordje ‘biscotti’ gebruikt voor vele verschillende soorten koekjes in Italië, al dan niet dubbel gebakken.

De traditionele biscotti van Sicilië is de amaretti, een kleine, ronde, dubbel gebakken biscottini (klein koekje) die je op je koffielepeltje in de koffie kunt laten weken. Maar naast de harde, dubbel gebakken biscotti, heeft Sicilië dus nog vele andere zoetigheden. Waaronder onze zachte amaretti. Deze dolci (zoetigheden) zijn veelal koekjes op basis van Pasta Reale, of te wel: de Siciliaanse, verfijnde versie van marsepein en worden daarom ook wel pasticcini di manderla genoemd. Deze koekjes hebben een interessant verleden.

Koninklijke Amandelen

Amandelkoekjes, Amandellikeur, Amandelspijs en Amandelmarsepein. Het is een hoop amandel dat de Siciliaanse klok slaat. Dit komt door de superieure kwaliteit van de Siciliaanse amandel. Naast citroenbomen, gedijen de amandelbomen op maar weinig plaatsen op onze aarde zo goed als op Sicilië. Vooral rond de Monti Iblei (het Hybleaïsch gebergte) en zelfs tot halverwege de Etna is het klimaat optimaal. De bomen behoeven hier geen extra mest of bestrijdingsmiddelen, wat de smaak van de amandel ten goede komt. Daar zijn de Sicilianen terecht trots op! In de loop van de geschiedenis is de amandel vaak de oplossing gebleken voor een aantal precaire Siciliaanse problemen, zoals je hier onder kunt lezen.

Van de amandelen werd op Sicilië veel marzipan (een zeer fijne marsepein) gemaakt. De luxe, zoete lekkernij – gemaakt van gelijke delen amandelmeel en suiker – werd in het Siciliaanse koningshuis van Ruggero II erg gewaardeerd. De zoete, fluwelen streling van de tong was volgens Ruggero zelf een koning waardig. De marzipan kreeg de bijnaam Pasta Reale. (Reale=Koninklijk)

Of het nou de Arabieren waren die in de 6e eeuw al de basis legde voor deze zoetigheid, of dat de Sicilianen zelf als eerste amandelmeel met suiker tot een deeg mengden, het maakt niet zoveel uit; punt is dat de Sicilianen er gewoon heel goed in werden. In den beginnen was de Pasta Reale genoeg om zelfs de Koning te bekoren, maar aan de evolutie van onze Dolci-Siciliani koekjes ligt nóg een bijzonder mooi verhaal ten grondslag… 

Bomen vol zoet fruit in November en Koninklijke koekjes

Anno 1200 (1194 om precies te zijn), werd in Palermo naast de kerk van Santa Maria dell’ Ammiraglio een klooster opgericht, die het klooster van Martorana werd genoemd. Dit klooster stond bekend om haar prachtige tuinen. De schoonheid van deze tuinen kwam ook de Bisschop ter oren en hij besloot het klooster een bezoek te brengen tijdens de viering van Allerzielen op twee November. Nu is november an sich natuurlijk al een ongelukkig tijd om een tuin in volle pracht te willen zien, maar de nonnen van Martorana lieten zich niet tegen houden door zoiets onbenulligs als een -iets te herfstig- gekozen datum voor een tuinbezoek.

Om de Bisschop voor een teleurstelling te behoeden én om te kunnen pronken met de weelderige fruitgaard van het klooster, kneedden zij vruchten van Pasta Reale. Daarna verfden zij deze met zoveel zorg dat, toen het marsepeinen fruit in de bomen hing, deze bijna niet van echt te onderscheiden was. De Bisschop kon zelfs rekenen op een heerlijke zoete geuren tijdens zijn wandeling. Sindsdien vindt je traditiegetrouw overal op Sicilië de, soms bijna niet van echt te onderscheidden, frutti di Martorana. Later, rond de 16e eeuw, begon men koekjes te bakken van pasta Reale. Balletjes, of s-vormige koekjes met gekonfijt fruit of gehakte noten. Koekjes op basis van Koninklijk deeg… een Koninklijk koekje dus! 

Bestellen? Of zelf maken?

De Dolci-Siciliani zijn kleurrijke koekjes en mede daarom ook een lust voor het oog. Ze zijn leuk om weg te geven. Bijvoorbeeld met verjaardagen, jubilea of gewoon als aardigheidje voor de gastvrouw. Omdat de koekjes gebakken worden met amandelmeel, kun je ze ook cadeau doen aan mensen die glutenvrij eten.

Wanneer je bij ons koekjes bestelt, worden ze door ons in een mooie doos verpakt èn heb je ze veelal de volgende dag in huis. Omdat je de inhoud van de doos zelf kunt samenstellen, is een kleurrijk en smakelijk cadeau met een paar klikken geregeld. Ons assortiment vind je hier, samen met de typisch Italiaanse Canolli en koffiebonen van hoge kwaliteit.

Ondanks dat je de koekjes heel gemakkelijk bij ons kunt bestellen en dat je dan verzekerd bent van een smaakvol eindresultaat is zeker de moeite waard om het volgende recept ook eens uit te proberen. De koekjes zelf bakken is leuk om met de kinderen te doen, of gewoon zelf in een verloren uurtje, voor de ontspanning. Het recept is niet moeilijk en vergt weinig tijd. In no-time (binnen een half uur) heb je een schaal vol op tafel staan. Een paar van deze kleurrijke koekjes in een glazen potje geeft al een spetterend effect als cadeau. Knip en plak een leuk label en… “Ecce!” Succes gegarandeerd!

Recept:

  • 150 gram Amandelmeel
  • 75 gram fijne kristalsuiker
  • 1 eiwit
  • Beetje Amaretto di Saronno (likeur, kan ook alcoholvrij), òf amandelessence (half buisje)
  • 1 (bio) citroen
  • Poedersuiker

Instructies:

  1. Verwarm de oven voor op 170 -180 graden
  2. Rasp de schil van de schoongeboende citroen
  3. Doe alle ingrediënten, behalve de poedersuiker, in een kom en mag tot een gladde samenhangende bal.
  4. Maak met je natte handen kleine balletje en leg deze even in een platte schaal met de poedersuiker.
  5. Rol de balletjes heen en weer tot ze bedekt zijn met een laagje poedersuiker.
  6. Lag de koekjes op een met bakplaat bedekte bakplaat.
  7. Druk de koekjes in het midden licht in en leg in het kuiltje een stukje gekonfijte citroenschil, sinaasappel, kers of blanke amandel in.
  8. Besteed vooral niet teveel aandacht aan het perfectioneren van de vorm van het koekje: “Brutti ma Buoni!” zeggen ze in Italië. Of te wel: “Lelijk, maar lekker”!
  9. Bak de koekjes ongeveer 10-12 minuten, ze zijn nog zacht als je ze uit de oven haalt, maar krijgt een licht krokant buitenlaagje als ze afkoelen!
Het deeg van dit recept is ook een prima vulling voor gevuld speculaas of op de bodem van een crostata!